HISTORIA PRUCHNIKA LUDZIE PRUCHNIKA PRUCHNIK W LICZBACH ZABYTKI SOŁECTWA MUZEUM PRAF.
MUZEUM PARAFIALNE
Do budynków kościelnych należy również muzeum – dawna organistówka. Została zbudowana w 1890 r. W konstrukcji wieńcowej, na wysokiej podmurówce z kamienia i cegły. Posiadała narożny podcień wsparty na czterech rzeźbionych słupach połączonych dekoracyjną, tralkową balustradą. Organistówka została założona na planie prostokąta o wymiarach: 6.20 x 7.50 m.
W zachodniej części mieściła się izba i alkierz, a we wschodniej szeroka, jednoprzestrzenna sień. W izbie na belkowym stropie widniał napis: „A słowo stało się ciałem i mieszkało tu między nami RP 1890”
Sam budynek gdy przestał pełnić swą pierwotną funkcję używany był jako magazyn do przechowywania narzędzi potrzebnych do pracy w utrzymaniu kościoła.
POLECANE STRONY
W 1994 roku z inicjatywy księdza proboszcza Kazimierza Trelki powstało w nim Muzeum Parafialne. Eksponaty znajdujące się w muzeum: sprzęty gospodarstwa domowego, rękopisy, książki, dokumenty przynosili ludzie, którzy posiadali te cenne rzeczy, ale często były wyszukiwane i gromadzone przez księdza proboszcza. Do dziś zebranych zostało wiele zabytkowych eksponatów przedstawiających historię Pruchnika i jego mieszkańców.
Muzeum obejmuje dwie salki. Pierwsza na zabytkowe sprzęty oraz dokumenty dotyczące Pruchnika i okolic, druga poświęcona pamięci ks. Bronisława Makiewicza.
Budynek Muzeum
Eksponaty muzealne z pierwszej salki możemy podzielić na dwie grupy. (Jest to tylko część eksponatów)
Pierwsza to zbiór dokumentów i książek:
1. Gazeta Niedzielna – egzemplarz nr 1 - Lwów, dnia 5 stycznia 1908 r.
2. Księga protokołów Stowarzyszenia Pań Miłosierdzia św. Wincentego A’Paulo w Pruchniku (pierwszy zapis pochodzi z dnia 25 czerwca 1932 r.
3. Książka Misyjna – wyd. czwarte stereotypowe 1848 r. nakład Jana Ściebokskiego drukiem M.Dżułyńskiego w Przemyślu.
4. Mszał Rzymski (w języku łacińskim)
5. Komentarz do czytań (w języku łacińskim)
6. Przepis dla policyi dotyczący życia publicznego (dokument z 1796 r.)
7. Nowa Ustawa Przemysłowa, nakład J.Jurika 1884 (dokument z dnia 15 marca 1883 r.)
8. Przychody z jarmarków za Stanisława Gryzieckiego (rękopis z 1882 r.)
9. Kontrakt kupna i sprzedaży ziemi z roku 1900r.
10. Wezwanie płatnicze dla Fundacji Mszalnej K.Zakliki na sumę cztery korony 50 halerzy (dokument z dnia 23 listopada 1902r.)
11. Kwit z Urzędu Podatkowego – potwierdzenie wpłaty z roku 1903
12. Kilka dokumentów i rękopis w złym stanie
13. Spis książek biblioteki szkolnej w Pruchniku z 1871 r. (rękopis)
Druga grupa eksponatów to różne przedmioty:
1. Belka sufitowa z 1682 r.
2. Meteoryty znalezione w Pruchniku.
3. Basy „Maryna” z 1872 r. Ludowy instrument muzyczny mający 3 struny.
4. Werbel dobosza pruchnickiego.
5. Rama wykonana scyzorykiem.
6. Forma na wielkanocną babę.
7. Wnyki.
8. Płytki do wypiekania Hostii.
9. Ruszt na palenisko.
10. Młotek.
11. Kłódki.
12. Stelaż do noszenia butów. Urządzenie, które używali szewcy wynosząc buty na sprzedaż.
13. Kijanki. Narzędzie używane przez kobiety do prania.
14. Magiel.
15. Drewniane widły.
16. Lampy naftowe.
17. Żelazko na duszę.
18. Drewniany turoń. Rogata głowa z wielką kłapiącą paszczą – wyrabiana z drewna i obijana kożuchem lub innym futrem. Dla większego wrażenia jego paszczę wyklejano jaskrawoczerwoną zasłoną, przyklejano brodę z nici lnianych, zaś do szczęki górnej – szpilki lub skórę jeża. Osadzoną na drągu maskę turonia miał kolędnik, okryty kocem.
19. Elementy uprzęży konnej.
20. Buty zrobione ze słomy.
21. Wysokie skórzane buty i przyrządy do ich wyrobu.
22. Kołowrotek. Urządzenie do wytwarzania nici z lnu, wełny i konopi.
23. Maselnice. Urządzenie służące do wyrobu masła.
24. Solówki. Były to beczułki, które w dawnych czasach służyły jako miejsce przechowywania soli, a później wywożono w nich na targ śliwki.
25. Kuferek żołnierza z pierwszej wojny światowej.
26. Fotel sędziego grodzkiego.
27. Sekretarzyk. Mebel lub część mebla skrzyniowego z płytą uchyloną lub wysuwaną do pracy.
28. Cebrzyk.
29. Zegary.
30. Ornaty. Rzymskie ornaty, używane w liturgii kościoła przed II Soborem Powstania Kościuszkowskiego.
31. Strój straży grobowej.
32. Cepy i grabie.
33. Szajdy. Urządzenie prymitywne , które służyło o noszenia wody z odległej zazwyczaj studni.
34. Niecki. Drewniane naczynia wszechstronnego przeznaczenia.
35. Toczydło. Prymitywne urządzenie do ostrzenia narzędzi.
36. Żarna. Starodawne urządzenia do mielenia ziarna.
W salce poświęconej życiu i działalności błogosławionego ks. Br. Markiewicza znajdują się następujące eksponaty:
1. Zawiadomienie o nadaniu Złotego Krzyża Zasługi ks. Br. Markiewiczowi – dokument z dnia 10 marca 1902 r.
2. Dekret powołania do życia Zgromadzenia św. Michała Archanioła (zgr. Męskie) – dokument pisany po niemiecku z dnia 28 września 1921 r.
3. Dekret powołania do życia Zgromadzenia św. Michała Archanioła (zgr. Żeńskie) – dokument z dnia 28 listopada 1907 r.
4. Broszura organizacji Powściągliwość i Praca z roku 1911.
5. Książka ks. Br. Markiewicza „Trzy słowa do Starszych w Narodzie Polskim w stuletnią rocznicę rozbioru Ojczyzny”. Lwów, nakładem autora 1887 r.
6. Przewodnik dla wychowawców młodzieży trudnej oraz wskazówki rozwiązania kwestyi socjalnej. Miejsce Piastowe, nakład Powściągliwości i Pracy 1912 r. – dwa tomy
7. Ks. Br. Markiewicz „O wymowie kaznodziejskiej”, rok 1808.
8. Ks. Br. Markiewicz „Bój bezkrwawy” – dramat w 7 odsłonach wydanie drugie. Miejsce Piastowe 1813 r.
9. Dokument stwierdzający przyjęcie ks. Br. Markiewicza do trzeciego zakonu Braci Mniejszych Kapucynów 1896 r.
10. Tabela służbowa z 24 lutego 1907 r.
11. Odpis aktu urodzenia.
12. Odpis Metryki Chrztu.
13. Życiorys pisany własnoręcznie przez ks. Br. Markiewicza.
14. Testament pisany w Miejscu Piastowym przez ks. Br. Markiewicza.
15. Sutanna ks. Br. Markiewicza.
Muzeum parafialne istniejące już 12 lat, służy jako izba pamięci z której korzystają uczniowie miejscowych i okolicznych szkół, chcących poznać historię regionu oraz przyjezdnym turystom odwiedzającym Pruchnik. Nie było zamiarem twórcy zgromadzenie eksponatów mających wartość ogólno – krajową czy nawet regionalną, ale ukazanie materialnej kultury ludowej miejscowej ludności i zachowanie dla potomnych przedmiotów, które niewątpliwie uległyby zniszczeniu. O wiele bardziej byłoby bogatsze gdyby organizowane byłoby kilka lat wcześniej. W tym czasie przedmioty, które mogły być atrakcyjne uległy bezpowrotnemu zniszczeniu. Wskazane byłoby też gromadzenie przedmiotów używanych przez ludność żydowską, zamieszkiwaną kiedyś w Pruchniku. Nie ma wielu eksponatów, które także by ukazały żyjącą niegdyś w Pruchniku ludność ukraińską.
Mimo wszystko wielkim dobrem dla Pruchnika jest istnienie tego muzeum o czym świadczą liczne wpisy do księgi pamiątkowej. Tu trzeba nadmienić, że dotychczas ze strony władz samorządowych i państwowych nie było żadnych dotacji na utrzymanie i konserwację tego budynku, np. zachodzi konieczność wymiany gontów na dachu i wymaga to funduszy. Dobrze się stało, że takie muzeum na terenie Pruchnika funkcjonuje oraz aby bardziej przy współpracy mieszkańców się rozwijało i przez długie lata było świadectwem bogatej duchowej i materialnej kultury mieszkańców Pruchnika.
Tekst i spis eksponatów pochodzi z tegorocznej pracy licencjackiej Jakuba Mikłasza o Muzeum Parafialnym w Pruchniku
ZOBACZ GALERIĘ ZDJĘĆ
